ترام یک جزء کوچک کار چاپی می‌باشد. نقطه‌های ریزی که از تراکم یا پراکندگی آن‌ها سایه‌روشن‌های تصویر شکل می‌گیرد. برای به وجود آوردن یک کار چاپی با کیفیت، شناسایی اشکال مختلف ترام، زاویه ترام و اندازه آن لازم می‌باشد.
شکل ترام:
ترام‌ها شکل‌های مختلف زیادی دارد مثل دایره، مربع، بیضی، لوزی، فانتزی، لانه زنبوری و غیره… اما همه آن ها برای هر کار چاپی مناسب نیستند. در چاپ افست بیشتر از شکل مربع استفاده می‌شود چون این ترام از نظر بصری، واضح دیده می‌شود. اما از اشکال دایره و بیضی نیز گاهی استفاده می‌کنند. در چاپ افست ترام‌ها در نقاط تیره و روشن ریزتر هستند. ترام‌های بیضی در قسمت midtone ظرافت خاصی را به تصویر می‌دهد که شاید برای چاپ تصویر چهره و یا نقاشی‌های ظریف مناسب باشد. سایر شکل‌ها در چاپ‌های دیگر مانند هلیوگراوور کاربرد دارد. در چاپ هلیوگراوور اندازه ترام‌ها در همه جا یکسان می‌باشد و تاریک و روشنی با تغییر در میزان گودی ترام‌ها ایجاد می‌شود. پس در نتیجه شکل ترام در چاپ‌های مختلف فرق می‌کند.
در چاپ هلیوگراوور یا گود از ترام آجری شکل و یا لانه زنبوری استفاده می‌شود.
زاویه ترام:
برای نشان دادن یک کار رنگی و قرار گرفتن درست رنگ‌ها روی هم، ترام گذاری انجام می‌شود. که این ترام‌ها در زاویه‌های مختلفی نسبت به هم قرار گرفته‌اند. در یک کار چاپی چهار رنگ اگر زاویه ترام‌ها یکی باشد نتیجه چیزی جز یک تصویر تیره و تار نخواهد بود. پس به همین دلیل برای درست کنار هم قرار گرفتن رنگ‌ها زاویه ۴۵ درجه کمترین دید و ۰ یا ۹۰ درجه بیشترین زاویه دید را دارد. مثلا لوزی به علت داشتن زاویه ۹۰ درجه‌ای که قطر آن به وجود می‌آورد نسبت به مربع که قطر‌های آن زاویه ۴۵ درجه می‌سازند بهتر و زودتر دیده می‌شود. اگر اختلاف زاویه دو ترام متفاوت کمتر از ۳۰ درجه باشد حالتی خاص به خود گرفته که به آن پیچازی می‌گویند و در این حالت لطافت کار از بین می‌رود.
بر این اساس زاویه‌های استاندارد برای چاپ افست و چاپ‌های دیگر به این صورت می‌باشد :
C=15 , M=75 , Y=0 , K=45 رنگ مشکی به علت داشتن بیشترین قابلیت دید در زاویه ۴۵ درجه و رنگ زرد در زاویه ۰ یا ۹۰ درجه کمترین دید را دارد حداقل اختلاف زوایای دو ترام ۳۰ درجه می‌باشد.
فقط رنگ زرد با دو رنگ سایان و ماژنتا اختلاف ۱۵ درجه دارد که به دلیل کم رنگ بودن آن مشکل پیچازی ایجاد نمی‌شود و برای چاپ بهتـر زاویـه‌های تـرام‌ها را تغییر می‌دهنـد.
مثلا در چاپ افست رول گاهی درجـات زاویـه‌ها به این صورت می‌باشـد: C=75 , M= 45 , Y=0 , K=15
اندازه ترام:
ریزی یا درشتی آن که بر حسب خط بر سانتی‌متر (lpc) یا خط بر اینچ (lpi) بیان می‌شود را اندازه ترام می‌گویند. هرچه Lpi بیشتر باشد ترام ریزتر است. یعنی تعداد ترام بیشتری در یک اینچ جا می‌گیرد و هرچه Lpi کمتر باشد ترام درشت‌تر می‌شود. کار با ترام‌های درشت‌تر ساده‌تر است و جزئیات هم در آن‌ها دیده نمی‌شود.
در چاپ‌های مختلف اندازه ترام‌ها فرق می‌کند. به طور مثال در چاپ افست معمولا از lpi150 تا lpi200 می‌باشد. اما انتخاب اندازه ترام به مواردی چون ماشین چاپ، کاغذ و مرکب چاپ و… بستگی دارد. در چاپ سیلک به علت پایین بودن دقت کار و انجام چاپ با وسایلی که دقت زینک را ندارد باید ترام درشت انتخاب شود.
مثلا۱۲۰ lpi برای کاغذ‌های ضخیم مثل مقواهای گلاسه یا پشت طوسی در چاپ افست lpi باید بالا باشد، حدود ۱۵۰ تا ۱۷۵ و بالاتر اما در چاپ‌های فلکسو یا هلیو lpi حدود ۷۰ تا ۱۵۰ می‌باشد.
شکل ترام
گل ترام:
وقتی لوپ را روی کار ۴ رنگ قرار می‌دهید آنچه که مشاهده می‌کنید یا یک سطح پر از رنگ است یا از نقاط فراوانی تشکیل شده که با زوایای متفاوت در کنار هم قرار گرفته‌اند و بین آن‌ها سفید می‌باشد.
در این حالت نقاط سایان، ماژنتا، زرد و مشکی را کنار یکدیگر یا جداگانه مشاهده می‌کنید. در این صورت که ترام‌ها کنار هم می‌نشینند و یک گل را تشکیل می‌دهند، گل ترام می‌گویند.
ولی اگر جابه‌جایی در رنگ‌ها رخ دهد زیبایی و نظم گل از بین می‌رود. پس در نهایت در مورد کیفیت یک کار چاپی می‌توان بر اساس شکل گل ترام آن نظر داد.
چاقی ترام در چاپ:
چاقی ترام یکی از مشکلاتی است که ممکن است در چاپ رخ بدهد، گاهی اوقات ممکن است پس از چاپ کار در تیراژ نهایی متوجه تیره‌تر شدن آن نسبت به فایل اصلی شوید. در اینجا ممکن است خطای چاقی ترام در چاپ رخ داده باشد.
چاقی ترام دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد، میزان چاقی ترام می‌تواند تا حدود ۳% باشد اما در مرحله‌ی چاپ بسته به نوع مرکب و کاغذ و فشار لاستیک ممکن است این میزان افزایش پیدا کند و تا حدود ۱۲% برسد. هر چه میزان ترام‌ها ریزتر باشد، چاقی ترام بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
یکی از نکات مهمی که ممکن است باعث تشدید این مسئله می‌شود انتخاب نوع کاغذ است، به همین دلیل در حین تهیه فیلم دانستن نوع کاغذ چاپی اهمیت زیادی دارد. هرچه کاغذی که مورد استفاده قرار می‌گیرد میزان جذب مرکب آن بیشتر باشد سبب می‌شود تا ترام‌ها چاق‌تر شوند.
برای مثال یکی از این کاغذها، کاغذ روزنامه می‌باشد که به دلیل جذب بالای مرکب درآن احتمال چاقی ترام چیزی بین ۲۰% الی ۳۰% می‌باشد.
شیوه‌هایی برای کاهش خطای چاقی ترام:
در حین طراحی با آگاهی از این موضوع که قرار است بر روی چه نوع کاغذی چاپ انجام شود می‌توانیم تا حدی جلوی این خطا را بگیریم.
برای مثال فرض کنید که فایل شما قرار است بر روی کاغذی چاپ شود که با میزان رزولوشن ۱۲۰ و احتمال چاقی ترام در آن ۳۰% می‌باشد. بنابراین باتوجه به این موضوع در نرم‌افزار از قسمت Edit/Color Settings/Dot Gain و میزان ۳۰% را انتخاب کنید.
این کار سبب می‌شود تا میزان ترام شما ۳۰% کاهش پیداکند و در نتیجه در صورت چاق شدن ترم به اصل کار نزدیک‌تر می‌شود.
میزان Dot Gain را می‌توانید بر اساس نوع کاغذ تعیین کنید.
لیتوگرافی:
در مرحله‌ی لیتوگرافی برای کاهش خطا می‌توانید از فایل خود فقط زینک یا پلیت تهیه کنید.
چاپ:
در مرحله‌ی چاپ عوامل مهمی مانند نوع کاغذ میزان مرکب و فشار لاستیک اهمیت زیادی دارند. اگر فشار لاستیک دستگاه چاپ اندازه نباشد سبب پهن‌تر شدن ترام می‌شود، همچنین نوع کاغذ و مراکب هم تاثیرگذار هستند. نکته‌ی مهم دیگر این است که تغییر در یکی از پارامترها ممکن است سبب ایجاد خطا شود.
مثلاً سعی کنید همیشه از یک نوع مرکب و کاغذ با میزان رزولوشن مناسب برای کار چاپی خود استفاده کنید.
دیدگاهتان را بنویسید