چـاپ لترپرس که به چـاپ برجستـه نیز معـروف است، یکـی از روشـهای اولیــه و اساسـی چاپ است. از قدیمی‌تریـن روش‌هاست که اوسط قرن پانزدهم توسط گوتنبرگ، پدر صنعت چاپ ابداع و مطرح گردید، چاپ لترپرس با استفاده از حروف سربی که با کنار هم چیدن آن‌ها فـرم چاپی تهیـه شده و همان سطح برجستـه باعث انتقال مرکب به روی کاغذ می‌گردد، انجام می‌شود. به دلیل استفاده از حروف و فشـار دادن آنـها بر روی سطـوح مورد نظر، به این روش چاپ لترپرس گفته می‌شود.

روش چـاپ لترپرس در کشور ما به چاپ ملخی نیز معروف است. گرچه امروزه نسل ماشین‌های چاپ ملخی رو به انقراض است اما هنوز برای کارهای کم تیراژ (زیر ۵۰۰۰) مانند کارت ویزیت، سربرگ، اعلامیه و … به کار می‌رود. همچنین برای کلیشه‌های فلزی و قالب‌های برش و تیغ‌زنی غالباً از ماشین لترپرس استفاده می‌شود.

مراحل انجام چاپ:

همانطور که پیشتـر هم گفته شد، از حروف سـربی، کلیشـه‌های فلـزی و قالب‌های برش در این روش چـاپ لترپرس استفاده می‌شود. حروف چینـی سربـی نخستیـن روشی بود که برای چاپ در ماشین‌های ملخی به کار گرفته شـد که تنها امکان چـاپ حـروف و خطـوط در آن وجود دارد. حروف سربی در اشکال گوناگون و در انـدازه‌های متنـوع که به هیـچ‌وجه به گستـردگی فونت‌های کامپیوتری نیست، در دسترس است. حروفچین، حروف روی میز را کنار هـم‌ می‌چیند و آنها را روی شاسی که درواقع یک چهارچوب فلزی است قرار می‌دهد. پس از آن شاسی را که حـروف روی آن ثابت شده‌است به ماشین چـاپ ملخی می‌بندند و سپـس کار چـاپ آغاز می‌شـود، مرکب را داخل مرکب‌دان ماشیـن ریخته و بعـد از آن که یکدست شد، به وسیله‌ی غلطک نهایی روی حروف سربی کشیده و در نهایت به روی کاغذ منتقل می‌شود.

انواع روش‌های استفاده از دستگاه لترپرس:

شیوه برجسته‌کاری:

در این شیوه با استفاده از کلیشه‌های سربی نی یا نر و ماده سطح یک مقوا و … را برجسته می‌سازند. واضح است که طرف دیگر سطح برجسته در این شیوه، فرورفته است.

تیغ و نیم‌تیغ:

برای جداکردن قسمتی از سطح مقوا از تیغ استفاده می‌شود که به شکل یک قالب تهیه شده و در ماشین ملخی قرار می‌گیرد.

همچنین برای جـدا کردن لیبـل از کاغذ زیر آن که بر روی کاغذهای پشت چسب‌دار چاپ شده، از نیـم‌تیـغ استفاده می‌شود که در این مـورد هم قالب آماده را داخل ماشیـن ملـخی قرار می‌دهند.

تا کار انجام شود.

نمونه‌هایی از چاپ لترپرس

نکته:

به دلیل پایین بودن هزینه‌ی این نوع چاپ، می‌توان بسیاری از کارهای تک‌رنگ را که فقط در حد نوشتاری است با این شیوه چاپ کرد. برای برجسته‌کاری، تیغ و نیم‌تیغ در ابعاد مختلف نیز می‌توان از این شیوه چاپ استفاده کرد.

مراحل ساخت کلیشه فلزی:

برای ساخت کلیشه‌های فلزی در چاپ لترپرس ملخی، لترپرس دوار و لترپرس تخت و داغی(طلاکوب) ، ابتدا از طرح مورد نظر فیلم نگاتیـو تهیه می‌کنند. سپس ورقه‌های فلزی آماده با ضخامت‌های گوناگون که بستـه به نوع استفاده، ضخامت آن انتخـاب می‌شـود را شستشـو داده تا چـربی‌های آن گرفتـه شـود، ورقـه را داخـل یک سیستـم گـردان قرار می‌دهند و با ماده حساس به نور تمام سطح آن را می‌پوشانند. سپس آن‌ را برای خشک شدن در محفظه‌ای قرار می‌دهند، پس از خشک شدن، فیلـم‌های نگاتیـو را از سمت ژلـه‌ای روی سطح حساس فلز قرار داده و شبیه به قیـد کپی در چاپ افست، نوردهی و سپـس آن‌ را ظاهر می‌کنند. در مرحله بعد که خوردگی با اسیـد می‌باشد، برای مقاوم شدن فلز، ورقه را از زیر حرارت داده و در آخرین مرحله در اسیـد قرار می‌دهنـد، ضمـن حرکت دورانـی در تماس با اسید، مناطق نـور دیده، خورده شده و پس از این مرحله کلیشه فلزی آماده‌است.

کلیشه‌های چاپ لترپرس

مواد قابل چاپ با روش لترپرس:

کاغذ، مقوا، کاغذ پشت‌چسب‌دار، PVC و …