در گذشته انسان با درک نیاز خود به وسیله‌ای برای ثبت وقایع دست به اختراع کاغذ زد با گذر زمان و وجود نیاز به کاغذهای متفاوت برای مصارف گوناگون، امروزه بیش از ۳۰۰۰ نوع کاغذ مختلف و در اندازه‌های استاندارد در بازار وجود دارد، که هرکدام برای انواع مختلف چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنعت کاغذ و انواع آن، نوع کاغذ یکی از نکات مهمی است که باید در چاپ در نظر داشت تا به نتیجه مطلوب دست پیدا‌ کرد، همچنین هنگامی که فایلی آماده‌ی چاپ دارید، یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید بدانید، به وزن کاغذ چاپی برمی‌گردد، که اصطلاحا به گرماژ معروف است. معمولا هرچه کاغذ ضخامت بیشتری داشته باشد، وزن آن نیز بالاتر است. وزن همچنین به نوع کاغذ چاپی هم بستگی دارد، چراکه انواع مختلف کاغذ در اندازه‌های متفاوتی وزن می‌شوند.

خلاصه‌‌ای از انواع کاغذها و مقواهای مصرفی و گرماژ آنها که در بازار ایران موجود هستند را اینجا عنوان می‌کنیم:

کاغذ تحریر:

آن چه در ایران به نام کاغذ تحریر شناخته می‌شود در طبقه‌بندی بین‌المللی کاغذها، کاغذ تحریر و چاپ writing and printing paper نامیده می‌شود که انواع مختلفی دارد. موارد مصرف این نوع از کاغذ در صنایع چاپ و تحریر بوده و برای چاپ انواع کتاب، مجله و سررسید از آن استفاده می‌کنند. همچنین تمام کاغذهای کپی که برای پرینت توسط پرینتر استفاده می‌شود، از این نوع است. آنچه در ایران کاغذ تحریر نامیده می‌شود معمولا بدون پوشش بوده و به گونه‌ای است که می‌توان با جوهر روی هر دو طرف آن نوشت بدون این که مرکب به سمت دیگر کاغذ نفوذ کرده و یا نشت کند.

انواع سایز و گرماژ کاغذ تحریر: این نوع کاغذ در سایزهای ۱۰۰*۷۰، ۹۰*۶۰ و گرماژهای ۵۰ ،۵۵، ۶۰، ۶۵، ۷۰، ۷۵، ۸۰، ۱۰۰، ۱۲۰ ارائه می شود ولی نوعی که بیشترین کاربرد را دارد، نوع ۷۰و۸۰ گرمی آن است.

کاغذ الوان یا تحریر رنگی:

کاغذهای تحریر رنگی موجود در بازار از ۶۰ گرم تا ۸۰ گرم می‌باشد که نوع گرم پایین آن معمولاً برای نسخه‌های دوم و سوم فاکتور و… کاربرد دارد. گاهی همراه کاغذهای گراف و همچنین در گرماژ‌های بالا برای تولید کاغذ کادو نیز استفاده می‌شود.

کاغذ (مقوا) کارتی:

مقوای کارتی، نوعی از کاغذ است، که ضخیم تر و با دوام ترازانواع معمول کاغذ تحریرو چاپ میباشد ، اما نازک تر و انعطاف پذیر تر از انواع دیگر مقواها است اغلب از این نوع مقوا برای ساخت کارت های تجاری، کارت پستال، کارت های بازی، جلد کاتولوگ ها، دفتر خاطرات، وغیره استفاده می شود. که نیاز به دوام بالاتر از کاغذ معمولی دارند .

کاغذ کتان:

کاغذ کتان نوعی خاص از کاغذ است که به دلیل دارا بودن بافتی که دارد سطح جالبی ایجاد کرده است. تفاوت کاغذهای کتان با یکدیگر در نوع بافتشان است. این کاغذ در چاپ کارت ویزیت، چاپ ست اداری، چاپ پاکت نامه، چاپ سربرگ و .. استفاده می شود.

کاغذ گلاسه:

کاغذی مناسب برای چاپ که دارای پوشش لعابی دورو با کیفیت چاپی بسیار بالا و کمی سنگین است و سطحی صاف و هموار دارد. برای تکثیر تصاویر تک‌رنگ و چندرنگ با کیفیت خوب، کاغذی مورد نیاز است که سطح آن یک‌دست و صاف باشد و به‌صورت یکنواخت جوهر جذب آن شود. کاغذ گلاسه در این مورد مناسب‌ترین می‌باشد. کاغذ گلاسه به دو صورت مات و براق و همچنین یک‌رو و دو‌رو ارائه می‌شود. انواع مجله و جلد آن، کارت ویزیت، پوستر و کارهای نفیس رنگی از مصارف اصلی کاغذ و مقوای گلاسه هستند. این نوع کاغذ به طور ویژه در چاپخانه‌ها و انتشاراتی‌ها کاربرد دارد.

انواع سایز و گرماژ کاغذ و مقوای گلاسه: کاغذ گلاسه در سایزهای ۱۰۰*۷۰، ۹۰*۶۰ و (سایزهای خاص) گرماژهای ۸۰، ۹۰، ۱۰۰، ۱۱۳،۱۱۸، ۱۳۵، ۱۵۰، ۱۷۰، ۲۰۰، ۲۵۰، ۲۸۰، ۳۰۰، ۳۵۰ ارائه می‌شود.

کاغذ عروسکی:

کاغذ عروسکی مانند کاغذ گلاسه دارای نوعی پوشش است با این تفاوت که رنگ آن از گلاسه سفیدتر است. همچنین این کاغذ سطحی صاف و هموار داشته و برای چاپ با کیفیت بالا مناسب است.

کاغذ پشت چسب‌دار:

این نوع کاغذ به چسب آغشته شده و یک روکش سیلیکونی زیر آن قرار گرفته که بعد از چاپ برداشته می‌شود تا کاغذ روی سطوح مختلف قابل چسباندن شود. سطح سیلیکونی به رنگ زرد و سفید وجود دارد. برخی از انواع این کاغذها نامرغوب بوده و به دلیل اینکه زمان چاپ در اثر فشار، چسب بین دو لایه بیرون می‌زند، مناسب چاپ نیست. به کارگیری کاغذ پشت‌ چسبدار نامرغوب در عملیات پس از چاپ همچون طلا‌کوب، برش، دای‌کات و نیم‌تیغ، مشکلات خاص و پیش بینی نشده‌ای ایجاد خواهد کرد. بنابراین هنگام نیاز، نوع خوب آن را استفاده نمایید.

پی وی سی(PVC) چسب‌دار:

این نوع کاغذ یا به عبارت دقیق‌تر ورق چاپی از جنس pvc چسب‌دار بوده و مناسب چاپ لیبل‌های مختلف برای محصولاتی است که در معرض آب قرار دارند.

مقوای پشت‌طوسی:

مقوای پشت‌طوسی مقوایی است با گرم‌های متنوع که یک طرف آن سفید است. از این نوع مقوا در چاپ جعبه و بسته‌بندی‌های مختلف استفاده می‌شود. مقوای پشت طوسی دارای خصوصیاتی نظیر سختی یا نرمی زیاد (با توجه به نوع آن)، شفافیت و قابلیت چاپ بالا میباشد. همچنین در پالت و در لایه فیلم‌های پلاستیکی بسته‌بندی و معمولا رول و شیت(ورق) آن تولید می‌شود. این نوع مقواها که استفاده از آن‌ها به‌خصوص در بسته‌بندی داروها معمول می‌باشد از نوع بازیافتی بوده و به همین دلیل و حساسیت‌های موجود در رابطه با نوع کاربری آنها استفاده از آنها در بسته‌بندی‌های دارویی از لحاظ قانونی ممنوع می‌باشد. شایان ذکر است که این مقواها متاسفانه در برخی صنایع غذایی نظیر بسته‌بندی بستنی‌های لیتری و… نیز کماکان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع گرماژ مقوای پشت طوسی و سفید:

این نوع مقوا در گرماژهای ۲۱۰, ۲۳۰ ,۲۵۰, ۲۸۰, ۳۰۰, ۳۵۰, ۴۰۰ ارائه می‌شود.

مقوای پشت‌کرم:

این نوع مقوا نیز شبیه مقوای پشت‌طوسی ولی دارای کیفیتی بالاتر است که مصرف آن در موارد بهداشتی چون جعبه‌های دارویی و چیز‌هایی از این قبیل است.

مقوای فانتزی:

آنچه در بازار ایران به نام مقوای فانتزی موجود است، طیف وسیعی شامل مقواهایی با بافت‌های مختلف و تنوع رنگی بسیار دارد. مقواهای رنگی و عمدتا بافت‌دار در ابعاد ۵۰*۷۰ و ۱۰۰*۷۰ در گرم‌های مختلف از ۱۲۰ تا ۲۵۰ گرم موجود است که کاربرد آن‌ها در چاپ، بیشتر برای کارت ویزیت، کارت‌های دعوت و کارت‌های تبریک، تقویم، کتاب‌های دستی، دفترچه بانک، گواهینامه و دیگر مصارف بسته‌بندی کادوی درجه یک و چیزهایی از این دست است.

اینوردبرد:

کاغذ اینوردبرد IVory board نوع دیگری از مقوا است که در بسته‌بندی‌های بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای مجوز وزارت بهداشت ایران است. این مقوا در ایران به ایندربرد یا ایندل‌برد معروف است. مقوایی است خشک و محکم برای بسته‌بندی که در قسمت مغزی آن از مواد بازیافتی (مانند مقوای پشت طوسی) به‌کار رفته و در دو طرف دیگر لایه پالپ سفید یا نخودی با درصد پالپ بیشتر استفاده شده است و طبیعتا هر‌چه این لایه ضخیم‌تر باشد درجه مرغوبیت آن نیز بالاتر می‌رود.

کاربن لس:

کاغذی با پوشش شیمیایی که شبیه به کاربن عمل می کند و یک کپی از نوشته‌های دست‌نویس را روی صفحه بعدی انتقال می‌دهد. این نوع کاغذ که به نام NCR نیز معروف است، همان تحریر الوان با گرماژ پایین می‌باشد که پس از چاپ اندود می‌شود تا قابلیت کپی کردن را داشته باشد. بدین ترتیب از آنها در فرم‌های چندلایه استفاده می‌شود.

کرافت:

این نوع کاغذ که از خمیر چوب سولفاته تهیه شده، به رنگ قهوه ای کم رنگ و نسبتاً مقاوم است. از کاغذ کرافت برای بسته‌بندی و گاهی در کارهای فانتزی بخصوص کار‌های هنری متفاوت چون پوستر و . . . استفاده می‌شود. همچنین این نوع کاغذ مورد استفاده کارخانجات تولید ورق کارتن، تولیدکنندگان پاکت سیمان و تولید ساک‌های کاغذی‌ است.

کاغذ روزنامه و کاغذ LWC:

این کاغذ از تفاله چوب(فیبرهای بازیافت شده) و بدون اینکه عملیات مکانیکی روی آن انجام شود، ساخته می‌شود. مقاومت آن در برابر نور پایین است و به دلایل فوق ارزان، اما شکننده و لطیف است. البته گاهی کاغذ روزنامه از خمیر اولیه چوب (۴۲ تا ۴۸ گرمی) نیز تولید می‌شود که اجازه می‌دهد چاپ عکس روی آن با وضوح بیشتری از کاغذهای روزنامه دیگر انجام شود. عرض دستگاه تولید کننده آن حدودا ۱۵۷۵ تا ۱۷۶۰ میلی‌متر می‌باشد. این کاغذ همانطور که از نام آن پیداست، سفید، مسطح، دارای قدرت جذب بالا بوده و مخصوص روزنامه بوده که معمولاً برای چاپ روزنامه با ماشین افست و لترپرس استفاده می‌شود. کاغذ روزنامه برای کارهای هنری سریع و موقتی مناسب است. از این کاغذ برای طراحی‌های خام و اولیه بزرگ و طراحی‌های موقتی که با مداد ذغالی یا مداد شمعی و مداد گچی انجام می‌شوند، استفاده می‌شود. کاغذ روزنامه بصورت دفترچه، ورقه و … در دسترس است. رنگ این کاغذ معمولا فیلی‌رنگ است اما رنگی هم تولید می‌شود. این کاغذ دارای کشش سطحی کافی و مقاومت مناسب در زمان چاپ می‌باشد.

انواع سایز و گرماژ کاغذ روزنامه: این نوع کاغذ به صورت رول‌هایی با عرض‌های ۷۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر و گرماژ متنوع از ۶۰ تا ۲۵۰ گرم تولید می‌شود.