آشنایی با صحافی و انواع آن در فرآيند طراحی تا چاپ يكی از مراحل بسيار ظريف و سرنوشت‌ساز و موثر در قیمت نهایی و کیفیت محصول است.
كارهای نفيس بسیاری در اين مرحله از بين رفته و تقريباً باطله می‌شوند، بسياري از مشكلات كه در اين مرحله نمود پيدا مي‌كنند در زمان طراحي و صفحه‌بندي با بی‌دقتی‌های متعدد ايجاد شده است.
مشکلات دیگری که به وجود می‌آید، در مرحله صحافی و بخصوص در كار كتاب در زمان چاپ ايجاد می‌گردد.
می توان گفت صحافی همان جلد کردن کتاب است.
در حقیقت به عمل تا کردن (folding) و به ترتیب (Gathering) قرار دادن فرم‌های چاپ و تا شده کتاب کنار هم، ته‌دوزی(Stitching)، جلدگذاری و در نهایت برش کتاب گفته می‌شود.
هدف از انجام صحافی، نگهداری از کتب و مجلات و جزوات و همچنین زیبایی و بالا بردن مقاومت آن است، به این حرفه در گذشته ورّاقی نیز می‌گفتند که البته شامل مواردی چون نسخه نویسی و تهیه‌ی رونوشت و تکثیر کتاب و… نیز می‌شد.
فرایند صحافی به طور کلی بدین ترتیب است که:
فرم‌های چاپ شده متن کتاب، بوسیله دستگاه تاکن بر اساس قطع کتاب، تا شده و سپس فرم‌ها به وسیله ماشین صحافی ترتیب می‌شوند.
(مثال: یک کتاب ۱۶۰ صفحه‌ای رقعی، دارای ۱۰ فرم چاپی ۱۶ صفحه‌ای است که باید مرتب شوند: فرم یک، فرم دو، …، فرم ده) آنگاه بسته به نوع صحافی با ماشین صحافی که می‌تواند چسب، مفتول‌زن، دوخت و جلدسازی باشد به جلد متصل می‌شوند.
در نهایت بر اساس قطع استاندارد برش خورده و مرحله صحافی به پایان می‌رسد. در فرآیند صحافی با توجه به تعداد، نوع کاغذ و نوع چاپ میتوان از روش‌های گوناگونی استفاده کرد، البته صحافی به دو روش کلی صحافی تک‌برگی و غیرتک‌برگی تقسیم می‌شود.
صحافی اوراق تک‌برگی شامل:
- گیره‌های حلقه‌ای بازشو
- صحافی میخی یا پیچ پلاستیکی
- استفاده از شیرازه
- صحافی سیمی مارپیچ
- شانه پلاستیکی
- فنر دوبل
صحافی اوراق غیر تک‌برگی شامل:
- مفتول (لوپ و تخت)
- صحافی ته‌چسب (چسب‌گرم، چسب سرد، گرمایشی)
- ته‌دوخت
- گالینگور (جلد سخت)
در اینجا به چند روش بسیار متداول می‌پردازیم:
صحافی ته‌دوخت:
در این نوع صحافی فرم‌ها در كنار هم قرار گرفته و از ته دوخته می‌شوند.
صحافی مفتولی(منگنه):
در این نوع صحافی که شناخته‌شده‌ترین و رایج‌ترین نوع آن است.
فرم‌ها در دل هم قرار گرفته و به وسیله مفتول یا منگنه به هم دوخته می‌شوند.
صحافی مفتول در دو نوع ارائه می‌شوند:
صحافی منگنه تخت (مفتول تخت):
در صحافی منگنه فرم‌ها پس از آماده شدن از وسط منگنه می‌خورند.
در این نوع صحافی جلد می‌تواند گرماژی برابر با گرماژ صفحات داخلی داشته باشد و یا با گرماژ بالاتر انتخاب شود.
منگنه تخت یا مفتول، همان منگنه متداولی‌ست که در ادارات و منازل و دفاتر استفاده می‌شود.
صحافی منگنه لوپ (مفتول لوپ):
در این نوع صحافی همانند منگنه تخت فرم‌ها پس از تا شدن در داخل هم قرار گرفته (ترتیب) و از وسط منگنه می‌خورند.
انتهای این منگنه به شکل حلقه می‌باشد که علاوه بر اینکه کار را فانتزی کرده، آن رابرای بایگانی داخل زونکن و کلاسور آسان می‌کند.
در این نوع صحافی نیز میتوان گرماژ جلد را برابر با گرماژ صفحات داخلی و یا با گرماژ بالاتر در نظر گرفت.
صحافی ته‌چسب:
شبیه به صحافی ته دوخت است.
فرم‌ها در كنار هم قرار گرفته و از ته دوخته می‌شوند.
ته كار برش خورده و سپس به جلد چسب می‌شود.
این نوع به دو شیوه چسب گرم و چسب سرد انجام می‌شود.
چسب گرم:
در این صحافی فرم‌ها پس از تا شدن کنار هم قرار گرفته(ترتیب)، از ته چسب گرم می‌شوند.
برای استحکام بیشتر میتوان قبل از چسب فرم‌های چاپی را به هم دوخت نمود.
چسب سرد:
شیوه کار مانند چسب گرم است با این تفاوت که چسب آن حرارت نمی‌بیند.
صحافی چسب سرد (چسب پلی‌اورتان) غالبا برای کتاب‌های با جلد سخت (گالینگور) نظیر کتب نفیس و سررسیدها استفاده می‌شود.
صحافی پانچ و فنر:
کاربرد این نوع صحافی بیشتر در بایگانی می‌باشد که به دو صورت فنر دوبل و فنر پلاستیکی ارائه می‌شود:
۱٫ صحافی فنر دوبل:
در این روش فرم‌های چاپی را پس از تا و ترتیب، درون پانچ مخصوص قرار داده و سوراخ می‌کنند.
سپس با فنر‌های پلاستیکی در اندازه مورد نظر کاغذها را به هم گیر می‌دهند.
۲٫صحافی فنر پلاستیکی:
این روش شباهت زیادی به صحافی فنر دوبل دارد.
و تنها تفاوتشان در نوع فنری است که استفاده می‌شود.
سپس با فنر‌های پلاستیکی در اندازه مورد نظر کاغذها را به هم گیر می‌دهند.
در صحافی سیمی باید توجه کنید که کار چاپ شده بر روی کاغذ در محل فنر قرار نگیرد، کمی فاصله باید برای آن در نظر بگیرید.
دیدگاهتان را بنویسید